Op het eiland Oljeön (het olie-eiland) in het meer Åmänningen, tegenover het dorpje Engelsberg in Västmanland, vind je de oudste bewaarde olieraffinaderij van de wereld en een van de merkwaardigste herinneringen aan de Zweedse industrie.
Pehr August Ålund bouwde de fabriek in 1875, slechts enkele jaren nadat de mens ruwe olie uit de grond begon te pompen.
Ålund was een boer en niemand weet precies waarom hij zich op het raffineren van olie richtte, of waar hij zijn kennis vandaan haalde. Het idee leek volkomen belachelijk. De kans dat hij erin zou slagen om een olie-industrie op te bouwen, ver van alle experts, oliebronnen en communicatie was te verwaarlozen. Maar het lukte hem wel na eigenwijs experimenteren en een flink aantal explosies.
Gedurende 50 jaar voorzag Engelsbergs Oljefabrik de Zweedse huishoudens van lampolie, wapenvet, machinevet en petroleum. Op haar hoogtepunt leverde de fabriek op het eiland 200 ton geraffineerde producten per jaar. Acht families en verschillende vrijgezellen woonden op het geïsoleerde Oljeön. Een grote arbeiderswoning vind je nog steeds en behalve de fabriek zelf vind je verder nog een kookhuis, een oliekelder, een washuis, houtschuren en buitentoiletten. Oljeön was een kleine gemeenschap die was gebouwd rond de olie-industrie.
Dat de fabriek op een eiland werd gevestigd had te maken met de veiligheid. Ålunds eerdere fabriekscomplex, aan het meertje Snyten ten noorden van Ängelsberg, brandde tot de grond toe af na een blikseminslag. Men zegt dat het hele meertje in lichterlaaie stond.
Oljeön is nu een museum in eigendom van de oliemaatschappij Preem. Je bereikt het eiland met het veerbootje Petrolia, dat gedurende de zomer vertrekt van de steiger bij het station van Ängelsberg. Er worden gedramatiseerde rondleidingen gegeven.
Het industriegebied van Ängelsberg heeft een complete metaalfabriek en staat op de Werelderfgoed lijst van de Verenigde Naties.
Meer informatie: http://www.oljeon.se/
